Girişə nəzarət sistemləri
Girişə nəzarət sistemləri (Access Control Systems), müəyyən obyektlərə, ərazilərə və ya məlumat sistemlərinə yalnız icazəli şəxslərin girişinə imkan verən təhlükəsizlik sistemləridir. Bu sistemlər müəssisələrdə, ofislərdə, ictimai obyektlərdə və hətta evlərdə geniş istifadə olunur. Onlar fiziki və ya rəqəmsal şəkildə icazə vermək, kimlik tanımaq və girişə nəzarət etmək üçün müxtəlif avadanlıqlardan və texnologiyalardan istifadə edirlər.
Aşağıda girişə nəzarət sistemlərinin əsas komponentləri, növləri və xüsusiyyətləri ilə bağlı məlumat verilmişdir:
Girişə Nəzarət Sistemlərinin Əsas Komponentləri:
İdentifikasiya Avadanlıqları:
Kart oxuyucuları: Girişə icazə vermək üçün xüsusi təyin olunmuş RFID və ya maqnit kartları oxuyan cihazlardır.
Biometrik oxuyucular: Barmaq izi, üz tanıma, gözün iris skanı və səs tanıma kimi unikal biometrik məlumatlardan istifadə edərək şəxsin kimliyini təsdiq edən cihazlardır.
Şifrə klaviaturaları: Şəxslər giriş üçün əvvəlcədən təyin olunmuş rəqəmsal şifrə daxil edirlər.
Nəzarət Paneli:
Nəzarət paneli sistemin mərkəzidir və giriş cihazlarından gələn məlumatları qəbul edir, analiz edir və keçid nöqtələrinə siqnal göndərir. Panel girişin icazəli olub-olmadığını müəyyən edir və qapının kilidini açır və ya bağlı saxlayır.
Keçid Nöqtələri (Qapılar, Turniketlər, Şlaqbaumlar):
Elektron kilidlər: Kart və ya biometrik məlumat əsasında qapıları açan elektrik mexanizmlərdir.
Turniketlər: İcazə verildikdə keçid imkanı yaradan mexaniki və ya avtomatik baryerlərdir.
Şlaqbaumlar: Əsasən avtomobil girişinə nəzarət etmək üçün istifadə olunan qapılar və maneələrdir.
Giriş-çıxış proqram təminatı:
Giriş-çıxış vaxtını qeyd edən, məlumatları idarə edən və təhlil edən proqram təminatıdır. Bu proqram vasitəsilə işçilərin və ziyarətçilərin hərəkətləri izlənir və idarə olunur.
Girişə Nəzarət Sistemlərinin Növləri:
Fiziki Girişə Nəzarət:
Kartla giriş sistemləri: Ən geniş yayılmış girişə nəzarət növlərindən biridir. Şirkət və ya ofis işçilərinə verilən kartlar vasitəsilə icazəli şəxslər giriş edə bilirlər.
Biometrik sistemlər: Daha yüksək təhlükəsizlik tələb edən yerlər üçün uyğun olan sistemlərdir. İnsanların unikal biometrik məlumatları əsasında (barmaq izi, üz tanıma) girişə icazə verir.
RFID (Radio Frequency Identification) sistemləri: Bu sistemlərdə RFID kartlar və ya çiplər istifadə olunur. Kartı oxuyucuya yaxınlaşdırmaqla giriş icazəsi verilir.
Elektron Girişə Nəzarət:
Şifrə ilə giriş: Şifrə klaviaturası istifadəçilərdən müəyyən bir kod daxil etməklə giriş imkanı verir. Bu sistem kiçik müəssisələrdə və ya evlərdə daha çox istifadə olunur.
Simsiz sistemlər: Şəbəkə vasitəsilə uzaqdan nəzarət edilə bilən sistemlərdir. Bu sistemlər uzaqdan qapıları açmaq və ya bağlamaq imkanı verir.
Avtomatik Girişə Nəzarət:
Avtomobil girişinə nəzarət sistemləri (ANPR): Avtomatik nömrə tanıma sistemləri vasitəsilə nəqliyyat vasitələrinin girişinə icazə verilir. Nömrə tanıyan kameralar vasitəsilə avtomobillərin qeydiyyat nömrəsi skan edilir və giriş icazəsi verilir.
Şlaqbaum və turniketlər: Bu sistemlər əsasən parklama zonalarında və ya ictimai binalarda quraşdırılır. İcazəli şəxslərin keçidini təmin etmək üçün avtomatik işləyir.
Girişə Nəzarət Sistemlərinin Xüsusiyyətləri:
İcazələrin fərdiləşdirilməsi: Müəyyən şəxs və ya qruplar üçün giriş icazəsi müəyyən saatlara və ya yerlərə uyğunlaşdırıla bilər. Məsələn, bəzi işçilər yalnız iş saatları ərzində müəyyən ərazilərə daxil ola bilərlər.
Real vaxt nəzarəti və monitorinq: Sistem vasitəsilə kimlərin və nə vaxt hansı qapılardan keçdiyi izlənir. Bu məlumatlar təhlükəsizlik hesabatlarında əks olunur və zəruri hallarda istifadə oluna bilər.
Zamanla nəzarət: Giriş vaxtlarını və hərəkətləri qeydə almaqla işçilərin iş qrafikinin dəqiq təhlilinə və nəzarətinə imkan verir.
Uzaqdan nəzarət: Bulud əsaslı sistemlər vasitəsilə qapıları və keçid nöqtələrini uzaqdan idarə etmək mümkündür. Bu xüsusilə böyük obyektlərdə təhlükəsizlik işçiləri üçün faydalıdır.
Təhlükəsizlik siqnalları: Şübhəli giriş cəhdləri və ya icazəsiz fəaliyyətlər aşkarlanarsa, siqnal sistemi avtomatik olaraq aktivləşir. Məsələn, yanlış kod daxil edildikdə və ya kart oxunmadıqda xəbərdarlıq siqnalı verilir.
İstifadə Sahələri:
Ofislər və müəssisələr: İşçilərin və ziyarətçilərin girişini idarə etmək və müəyyən yerlərə yalnız icazəsi olan şəxslərin daxil olmasını təmin etmək.
Təhsil müəssisələri: Tələbələrin və işçi heyətinin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün girişə nəzarət.
Xəstəxanalar: Yalnız tibbi personalın icazə verilən ərazilərə daxil olmasını təmin etmək.
İctimai binalar: Hər hansı icazəsiz şəxslərin girişinin qarşısını almaq üçün təhlükəsizlik məqsədilə.
Parklama zonaları: Nəqliyyat vasitələrinin icazəli şəkildə girişini idarə etmək.
Girişə Nəzarət Sistemlərinin Üstünlükləri:
Yüksək təhlükəsizlik: Yalnız icazəsi olan şəxslərin əraziyə daxil olmasına imkan verərək fiziki təhlükəsizliyi təmin edir.
İşçilərin və ziyarətçilərin izlənməsi: Sistem hər kəsin hara və nə vaxt daxil olduğunu izləyir və hesabatlar yaradır.
Uzaqdan idarə və nəzarət: Giriş sistemlərinin uzaqdan nəzarət olunması, təhlükəsizliyin daha effektiv şəkildə təmin olunmasına imkan verir.
Məlumatların saxlanması və analizi: Giriş-çıxış məlumatlarını qeyd edir və bu məlumatlar təhlükəsizlik və iş qrafiki təhlilləri üçün istifadə oluna bilər.
